TÌM HIỂU SÁCH GIÁO LÝ HỘI THÁNH CÔNG GIÁO
Phần III: ĐỜI SỐNG MỚI TRONG ĐỨC KITÔ
Bài 11. CAN ĐẢM
***
Sự dữ và quyền lực sự dữ đang có mặt trong đời. Sự thiện không chiến thắng cách tự động, máy móc. Trong cuốn Thành trì của Chúa, thánh Augustinô nói rằng nhân đức can đảm là bằng chứng hiển nhiên về điều này. Không có công lý nào mà lại không đòi hỏi chấp nhận gian khổ, thù nghịch, hiểm nguy, đôi khi cả sự bách hại. Sẵn sàng đứng lên bênh vực cho những gì tốt lành, dù bị chống đối, chúng ta gọi đó là can đảm.
Quyền lực sự dữ thật đáng sợ. Âu lo và sợ hãi là những phản ứng thường tình của con người khi đối diện những gì đe dọa chúng ta. Người không biết sợ là người thiếu mất “cơ quan” cảnh báo chúng ta trước những nguy hiểm. Ai đó, vì kiêu căng hoặc ngu dốt, không nhìn thấy những nguy hiểm, thì người đó gây nguy hiểm cho chính mình và người khác cách nghiêm trọng. Do đó, liều lĩnh không phải là can đảm, đúng hơn là ngược lại. Cũng vì thế, can đảm hệ tại ở chỗ tìm kiếm liều lượng thích hợp khi đối diện với những nguy hiểm, chứ không ngạo mạn hoặc coi thường.
Mục đích chính của can đảm là “kiên trì và quyết tâm theo đuổi điều thiện giữa những khó khăn trong đời” (GLHTCG số 1808). Nói cách cụ thể là vượt qua nỗi sợ hãi trước những khó khăn cản đường sự thiện. Nỗi sợ hãi này có thể xuất hiện dưới nhiều hình thức và mức độ khác nhau. Có nỗi sợ hãi có lý do nhưng cũng có sự sợ hãi vô cớ. Nhân đức can đảm liên quan đến việc sắp xếp cho đúng trật tự, tìm xem những gì chúng ta phải sợ và những âu lo cần phải vượt qua.
Cách cụ thể, nhân đức can đảm liên quan đến những “tính toán thế gian”. Rất dễ hiểu khi một người, vì sợ mất công ăn việc làm, mà câm lặng trước sự bất công đồng nghiệp phải chịu. Trong những trường hợp như thế, chăm sóc cho gia đình và cho sự an ninh bản thân dẫn chúng ta đến những xung đột làm tâm hồn mất bình an. Trong những chế độ độc tài, những chuyện trên thường xuyên xảy ra; tuy nhiên ngay cả trong xã hội ngày nay, điều đó cũng vẫn xảy ra, dù ít bi thảm hơn. Vậy phải tìm sự quân bình ở đâu?
Chính Chúa Giêsu đã tuyên bố: “Đừng sợ những kẻ chỉ giết được thân xác mà không giết được linh hồn, hãy sợ Đấng có thể tiêu diệt cả hồn lẫn xác trong hỏa ngục” (Mt 10,28). Chúng ta có thể mất mọi sự: sức khỏe, hạnh phúc, danh thơm tiếng tốt, tài sản. Sợ mất những điều này là chuyện thường tình của con người và là điều đúng chứ không sai; thế nhưng điều quan trọng là đừng để nỗi sợ hãi đó quyết định mọi sự. Chỉ có một điều duy nhất tuyệt đối đáng sợ, là do tội lỗi mà chúng ta đánh mất chính mình mãi mãi, bị xa cách Thiên Chúa mãi mãi. Chúng ta vẫn thầm thĩ cầu nguyện trước khi rước lễ: “Xin đừng để chúng con lìa xa Chúa bao giờ”.
Do đó, nhân đức can đảm được khơi nguồn từ niềm “kính sợ Chúa”, để không làm mất đi điều quý giá nhất trên đời là lòng yêu mến Chúa. Cũng vì thế, tử đạo được xem là sự can đảm tuyệt hảo: thà hi sinh của cải thế gian và cả mạng sống, hơn là khước từ tình yêu và sự trung thành với Thiên Chúa.
Cũng ở đây, rực sáng lên điều cốt lõi: tình yêu là thước đo mọi nhân đức.
ĐHY Christoph Schönborn
Nguồn: WHĐ
