Dẫn nhập
Có lẽ nay chẳng mấy ai không thuộc bài hát mẫu giáo ‘Cả Nhà Thương Nhau’:
Ba thương con vì con giống mẹ
Mẹ thương con vì con giống ba
Cả nhà ta đều yêu thương nhau
Xa là nhớ, gần nhau là cười.
Có chi hạnh phúc bằng một gia đình mà mọi người luôn thương yêu nhau. Đó cũng là ước mơ của Thiên Chúa khi tạo dựng loài người. Ngài ban cho con người có gia đình để con người được sống yêu thương hạnh phúc theo mẫu gia đình tình yêu của Ba Ngôi Thiên Chúa, Cha Con và Thánh Thần. “Ngọt ngào tốt đẹp lắm thay, anh em được sống vui vầy bên nhau” (Tv 133). Ngài còn muốn người người là anh chị em với nhau trong gia đình của Thiên Chúa, không phân biệt màu da, sắc tộc, ngôn ngữ. “Tình huynh đệ đại đồng này chỉ được học biết và bắt đầu từ gia đình nhờ vào sự giáo dục của cha mẹ” (Sứ Điệp ĐTC Phanxicô). Thế nhưng gia đình nhân loại ấy đã đổ vỡ kể từ khi Ông Bà Nguyên Tổ chiều theo sự dữ, sống sai luật Chúa. Hậu quả:
– Gia đình chia rẽ khi hai Ông Bà đổ lỗi cho nhau.
– Cain giết em là Aben vì ganh tị rồi trả lời với Chúa: “Con không biết. Con đâu phải là người giữ em con” (St 4,9).
– Êsau truy đuổi người em Giacóp vì tranh dành lời chúc lành của cha già Isaac.
– Các người anh con ông Giacóp đã bán Giuse em mình làm nô lệ vì thù ghét em.
Cho dù tội lỗi tràn lan, lương tâm mà Thiên Chúa đã phú cho con người vẫn không bị dập tắt, nhưng bùng sáng lên nơi tâm hồn Giuse. Thay vì trả thù các anh em, Giuse đã đón tiếp anh em và cha già Giacop qua cơn đại nạn. Vậy từ rất xa, Thiên Chúa đã báo hiệu một Vị Cứu Tinh sẽ đến để phục hồi lại gia đình Thiên Chúa, nối kết tình huynh đệ đại đồng để nhân loại được hưởng bình an thật.
1. Đức Giêsu thành Nazareth: Mẫu người anh em
Ngôi Hai Con Thiên Chúa làm người không sống đơn độcở trần gian. Người có mẹ có cha trong một gia đình thuận hòa chuẩn mực. Người có dòng tộc và các anh em họ hàng. Người muốn ai ai cũng luôn lắng nghe và tuân giữ lời Thiên Chúa để là mẹ là anh là chị là em của Người. Như vậy, biết lắng nghe và tuân giữ lời Thiên Chúa sẽ giúp ta sống thuận hòa không những trong gia đình mà còn ngoài xã hội.
2. Gia đình Nazaréth: Mẫu gia đình thuận hòa
Thân mẫu của Chúa Giêsu, Mẹ Maria và thánh Giuse nhờ biết lắng nghe và thuận theo ý Chúa nên luôn “Thuận vợ thuận chồng Bể Đông tát cũng cạn”:
– Mẹ nhận ra thánh ý Thiên Chúa và đã xin vâng lời Sứ Thần truyền tin (x. Lc 1, 26-38)
– Thánh Giuse đã lắng nghe lời sứ thần Chúa… đón Mẹ Maria về nhà làm vợ (x. Mt 1, 24).
– Ngài mau mắn đưa hai mẹ con lánh sang Ai Cập không chút chậm trễ than trách và lại đưa về trú ngụ ở Nazaréth.
– Hai ông bà cuống quít đi tìm trẻ Giêsu bị thất lạc mà không ai đổ oán cho ai một lời.
– Ngài không nóng nảy la lối trẻ Giêsu khi tìm thấy lại trong đến thờ, nhưng nhường lời mắng yêu con cho Đức Mẹ.
– Đưa con trẻ trở về nhà, hai Ông Bà tiếp tục âm thầm dạy dỗ Chúa Giêsu “Ngày càng khôn lớn và được Thiên Chúa cũng như mọi người thương mến” (Lc 2,52).
Thánh Giuse và Mẹ Maria thuận thảo với nhau dạy dỗ Chúa Giêsu nên con người hoàn toàn dễ thương trước mặt Chúa và sự dễ thương đã lan ra hết mọi người như hương thơm của “Dầu quý đổ trên đầu xuống râu xuống cổ áo chầu A-ha-ron” (Tv 133).
3. Thuận hòa là hiếu thảo
Thiên Chúa cũng dùng cha ông chúng ta để dạy dỗ con cái của Ngài qua đạo hiếu. Con cái ấm êm trên thuận dưới hòa là phúc lộc cho gia đình. Rừng ca dao tục ngữ còn đó những lời dạy dỗ hay đẹp:
Anh em thuận hòa là nhà có phúc
Anh em nào phải người xa
Cùng chung bác mẹ một nhà cùng thân
Yêu nhau như thể tay chân
Anh em hòa thuận hai thân vui vầy (Ca dao).
Con cái lục đục, chia rẽ bè phái rồi nồi da xáo thịt là mối đại họa bất hiếu cho gia đình, gia tộc:
Anh em hiền thậm là hiền
Bởi một đồng tiền mà đấm đá nhau (Ca dao).
Anh em như chân, như tay,
Vợ chồng như áo, cởi ngay tức thì (Ca dao).
Em ngã đã có chị nâng
Đến khi chị ngã em bưng miệng cười! (Ca dao).
Chị em ta bánh đa bánh đúc
Chị em người dùi đục đánh cẳng tay (Ca dao).
4. Những điều nên tránh, những việc nên làm đối với bậc làm cha làm mẹ:
– Không kể lại những chuyện buồn xưa gây bất hòa bất thuận trong gia đình nội ngoại, nhưng thuật lại cho con cái những tấm lòng quảng đại, chịu khó chịu thương của các ngài.
– Không than trách những thiệt thòi thua thiệt phải chịu, nhưng luôn tỏ lòng biết ơn công lao ông bà, anh chị em cô bác trong gia đình.
– Không ganh tỵ với những may mắn thuận lợi tốt lành nơi bà con cháu chắt nhưng tỏ ra vui mừng cảm tạ, vì “Sóng trước đổ đâu sóng sau đổ đấy” (tục ngữ).
– Biết rằng:“ Cha mẹ sinh con trời sinh tính”(tục ngữ) nên trong gia đình đừng đứa thương đứa ghét, khen chê ra mặt, khiến con cái sinh lòng thù oán lẫn nhau từ khi có trí khôn.
– Tập cho con cái trong gia đình, anh chị săn sóc em út, đứa nhỏ vâng nghe đứa lớn, thuận hòa không cải cọ gây gổ ồn ào.
– Bữa cơm chung, giờ kinh tối là không thể thiếu để con cái cha mẹ quây quần bên nhau xây đắp tình gia đình huynh đệ.
– Tập cho con cái biết nhường cho nhau cái ăn cái mặc và tập cho con cái tự tay chia cơm xẻ áo cho bà con họ hàng kể cả người dưng nước lã để vun trồng tình anh em bốn bể: “Tứ hải giai huynh đệ” (Thành ngữ).
Tóm lại: “Gia đình là nguồn mạch của tình huynh đệ, là nền tảng và là con đường đầu tiên dẫn đến hòa bình. Vì ơn gọi của gia đình chính là thông truyền tình yêu cho thế giới xung quanh” (Sứ Điệp ĐTC ngày Thế Giới Hòa Bình).
Thảo luận: Góp nhặt
Quí ông bà anh chị em còn nhớ những câu ca dao tục ngữ nào về tình anh chị em gia đình huynh đệ, xin đóng góp với nhau để nhắc nhở con cái những lúc khuyên lơn dạy dỗ.
Ban Huấn Giáo Giáo phận Bà Rịa