Trở Về
Ngày nay, tại thành phố Hiroshima, Nhật Bản, người ta thường thấy một bà lão già nua đi lang thang khắp các đường phố, chìa ra cho khách qua đường xem một chiếc nhẫn vàng đã xỉn màu và lặp đi lặp lại :
– Hãy tha lỗi cho tôi … Xin làm ơn, tha lỗi cho tôi !
Bà lão ấy tên là Yoko. Người ta kể lại câu chuyện về bà như sau :
Vào năm 1945, lúc ấy Yoko 14 tuổi, mồ côi cha mẹ. Cô chỉ còn lại bà ngoại là người thân thích. Trước khi chết, vì nghèo khổ, bà ngoại cô đã gửi cô đến giúp việc cho một gia đình giàu có. Bà luôn nhắc đi nhắc lại với cô như một lời trăn trối :
– Cháu phải luôn chăm chỉ, đáng tin và trung thực. Nếu không thì hãy coi chừng, tai họa lớn đấy !
Một ngày kia, ông chủ của Yoko qua đời. Chỉ có một mình cô bên cạnh khi ông ta chết. Cô đã ăn cắp chiếc nhẫn trên tay người chết và bỏ trốn.
Khi Yoko băng qua một ngọn đồi, chỉ trong một khoảnh khắc, một quầng lửa lớn bỗng bùng lên xé nát bầu trời. Ánh sáng chói lòa phủ chụp xuống ! Yoko ngất lịm đi …
Lúc đó là 8 giờ 15 phút ngày 15/8/1945, giờ phút kinh hoàng khi quả bom nguyên tử của Mỹ ném xuống thành phố Hiroshima và biến tất cả thành một đống hoang tàn.
Khi tỉnh dậy, Yoko không còn nhớ gì ngoài lời nói của bà ngoại : “Cháu hãy chăm chỉ, đáng tin và trung thực, nếu không thì hãy coi chừng, tai họa lớn đấy !”.
Từ đó trở đi, trong cơn điên loạn, Yoko lang thang khắp nơi, đi tìm một ai đó để nói lời xin lỗi. Nhưng dường như tất cả đều đã chết ! (Truyện của K. Elizabeth, Australia).
“Hãy tha lỗi cho tôi !”. Đó cũng phải là lời nói của mọi người chúng ta trong suốt mùa chay này. Lời nói đó xuất phát từ đáy tâm tư, từ trong sâu thẳm của tâm hồn chúng ta. Đó phải là tiếng nói nghẹn ngào của một trái tim muốn quay trở về.
“Hãy tha lỗi cho tôi !” không phải là một lời nói lịch sự mà người ta thường nói với nhau trong cuộc sống hằng ngày, nhưng đó chính là tâm tình sám hối ăn năn thật sự khi nhận ra sự yếu đuối bất toàn của mình. Sám hối chính là trở về cùng Chúa và anh em.
“Hãy tha lỗi cho tôi !” là tiếng nói của sự hòa giải, là nhịp cầu đã gãy được nối lại, là khởi đầu cho một cuộc trở về …
Hôm nay, ngày Lễ Tro, khởi đầu mùa chay thánh. Tất cả phụng vụ mùa chay là một lời mời gọi tha thiết của Giáo Hội: Hãy trở về !
Màu tím.
Người ta coi màu tím là màu của tang tóc, chia ly. Nhưng trong mùa chay, màu tím mang ý nghĩa của sự trở về : trở về để làm hòa với Chúa và anh em. Lễ phục tím vị linh mục mặc trong mùa chay luôn nhắc nhớ chúng ta về cuộc trở về đó.
Màu tím là sự hòa trộn giữa màu xanh dương và màu đỏ. Màu xanh tượng trưng cho niềm hy vọng, màu đỏ là biểu tượng của hy sinh. Như thế, màu tím là sự kết hợp của niềm hy vọng và sự hy sinh. Điều đó gợi lên ý nghĩa : cuộc trở về nào cũng đòi hỏi sự hy sinh và sự từ bỏ. Nhưng trong hy sinh và từ bỏ bao giờ cũng ánh lên niềm hy vọng. Vì vậy, trong mùa chay, chúng ta không trở về trong buồn thảm và thất vọng, nhưng trở về trong niềm tin yêu và hy vọng.
Bụi tro.
Tro tàn là tất cả những gì còn lại sau một đám cháy. Tro tượng trưng cho sự tàn lụi và tiêu tan. Tro là dấu tích của một cuộc thiêu huỷ, là kết quả của sự loại bỏ, là biểu hiệu của sự kết thúc. Tro gợi lên định mệnh tất yếu của con người là phải chết, như Giáo Hội vẫn nhắc nhở : “Hỡi người hãy nhớ mình là bụi tro, một mai người sẽ trở về cùng bụi tro” (St 3, 19).
Nghi thức làm phép tro và xức tro phát xuất từ việc thống hối và hòa giải vào thời xưa trong Giáo Hội. Ngày nay, việc bỏ tro lên đầu vẫn còn mang ý nghĩa tượng trưng của lòng sám hối.
Tuy nhiên, trong đống tro tàn luôn ẩn giấu những đốm than hồng. Trong tro tàn lạnh lẽo thường chứa đựng hơi ấm nồng nàn. Bỏ tro lên đầu không phải là gieo vãi sự thất vọng bi thương, nhưng là khơi lên ngọn lửa tình yêu trong những tâm hồn lạnh giá. Sám hối cũng là cuộc trở về để tìm lại hơi ấm của tình Chúa, tình người.
Tiên tri Gioen kêu gọi dân Do Thái hãy sám hối ăn năn : “Hãy xé tâm hồn chứ đừng xé áo các ngươi”. Sám hối phải xuất phát từ cõi lòng chân thực, chứ không phải chỉ là việc làm bề ngoài. Việc bỏ tro lên đầu nhắc nhớ chúng ta về thân phận bụi tro của mình. Nhưng cũng còn lưu ý chúng ta hãy biết “bỏ tro trong tâm hồn” với lòng thống hối xuất phát từ nội tâm.
Thánh Phaolô khuyên tín hữu Côrintô : “Hãy làm hòa cùng Thiên Chúa”. Đó cũng là lời khuyên dành cho chúng ta hôm nay. Mùa chay là thời gian thuận tiện nhất để chúng ta làm hòa cùng Chúa và tha nhân. Vì thế, sám hối trong mùa chay là gì nếu không phải là đến với lòng thương xót thứ tha của Thiên Chúa và đi bước trước đến với tha nhân trong tinh thần hòa giải. Đó là cuộc trở về trọn vẹn nhất.
Thánh Matthêu phác họa những con đường trở về với Chúa và mọi người bằng những việc làm cụ thể : bố thí, cầu nguyện và ăn chay. Đó không phải là những con đường của sự phô trương, nhưng luôn có khởi điểm từ nội tâm với lòng khiêm tốn chân thành.
Một người lính Mỹ trở về quê hương sau nhiều năm tham chiến ở Việt Nam. Từ San Francisco, anh gọi điện thoại về nhà gặp người cha :
– Thưa cha, con đã giải ngũ và sắp về nhà. Nhưng con có điều xin phép cha. Con muốn dẫn một người bạn cùng về nhà mình.
Người cha đáp :
– Ồ ! Được thôi, cha mẹ sẵn sàng đón tiếp bạn con.
Nhưng người con nói tiếp :
– Nhưng có điều này cha mẹ nên biết : anh ấy bị thương rất nặng trong chiến tranh, mất một tay và một chân. Anh ấy không còn nơi nương tựa. Xin cha mẹ cho anh ấy sống cùng chúng ta.
Người cha đáp :
– Cha mẹ rất tiếc khi nghe điều này. Chúng ta không thể cưu mang một người tàn tật như vậy. Đó là một gánh nặng đè lên vai chúng ta.
Sau khi nài xin một hồi lâu không được, người con đành gác máy.
Vài ngày sau đó, họ đột nhiên nhận được một cú điện thoại từ cảnh sát San Francisco báo tin con trai họ nhảy lầu tự sát. Anh ta đã chết.
Họ vội vàng đến nơi để nhận xác con. Khi nhìn thấy con, họ bàng hoàng và đau xót khi nhận ra con mình chỉ còn một tay và một chân. Anh ta chính là người lính tàn tật xin được trở về đoàn tụ cùng gia đình mà bị từ chối.
Thiên Chúa luôn mở rộng lòng thương xót để đón nhận và tha thứ cho các tội nhân. Trong mùa chay này, chúng ta hãy đứng lên, với lòng sám hối ăn năn, can đảm trở về với Chúa.